به نام خدایی که زن سوره ی لطف اوست

نکاتی در مورد نگاه حقوقی اسلام به زن

1)      زن و مرد، بعنوان دو صنف از نوع انسان ، بدلیل اشتراک در سرشت و گوهر انسانیت و ارزشهای انسانی ، اصولا و منطقا از حقوق و تکالیف یکسانی بر خوردارند و اختلاف حقوق و تکالیف و محرومیت ها و معافیت ها یک امر فرعی و استثنایی است

2)      این اختلافات حقوقی به هیچ وجه جنبه ارزشی نداشته و در کمال حقیقی انسان و قرب او به سوی حضرت حق نقشی ندارد و بنابر این بهیچ وجه موجب تقسیم انسانها به درجه یک و درجه دو نمی گردند.

3)      بیشتر این اختلافات ، مولود عناوین فقهی و حقوقی خاصی است که هر یک از زن و مرد در خانواده پیدا می کندف مثل: زن و شوهر، مادر و پدر ، خواهر و برادر، عمه و عمو و امثال آن ونه مولود زن یا مرد بودن انسان ، زیرا بیشتر اختلافات حقوقی زن و مرد ، به نظام خانواده باز می گردد. هر چند برخی از اختلافات در حقوق اجتماعی ، ناشی از ویژگی زن یا مرد بودن انسان است.

4)      بسیاری از سوالات و اعتراضات نسبت به حقوق زن در اسلام ، ناشی از نگاه جزئی نگر به اسلام و حقوق زن در اسلام  است. اگر نظام حقوقی زن ، در مجموعه نظام حقوق خانواده و نظام حقوق خانواده  در مجموعه مکتب و نظام حقوقی اسلام و در کنار سایر نظامات اجتماعی و سیاسی ، اخلاقی و فرهنگی اسلام مطالعه شود بسیاری از سوالات پاسخ خود را بروشنی پیدا می کندو یا ان که اصولا موضوع خود را از دست می دهند.

5)      در مطالعه نظام حقوقی زن در اسلام توجه به سه نکته ضروری است:

اول- هدف عالی نظام حقوق اسلام، در کنار سایر نظامهای عقیدتی و اخلاقی و سیاسی آن، سعادت جاوید انسان و تقرب او به درگاه حضرت حق است از همین روست که اسلام برعنصر عفت و پاکی وپاکدامنی زن بشدت اهتمام داشته وتاکید ورزیده است و همین توجه و اهتمام نقش خود را در پیدایش برخی تفاوتها در حقوق و تکالیف زن و مرد نشان داده است.

دوم-اسلام بر سلامت مادی و معنوی خانواده ، به عنوان اصلی ترین نهاد جامعه و مهمترین جایگاه پیدایش و پرورش انسان ، اهتمامی بس وسیع دارد و مجموعه نظام حقوقی خود را و ازجمله نظام حقوقی مربوط به زن را به گونه ای سامان بخشیده است که با این اهداف سازگار باشد. تامین این اهداف نیز چه بسا ممکن است برخی اختلافات حقوقی بین زن و مرد را موجب گردد.

سوم-اختلافات حقوقی بین زن و مرد در اسلام دقیقا بر واقعیت و حکمت استوار است نه ظلم و تبعیض. به عبارت روشن تر ، اختلافات طبیعی و تکوینی جسمی و روحی زن و مرد، بعضا موقعیت و نقش متفاوتی را برای زن و مرد در درون خانواده و عرصه اجتماع ضروری می سازد، و این موقعیت و نقش متفاوت خود موجب برخی تفاوتهای حقوقی می گردد. بدیهی است همانطور که وضع قوانین مختلف در شرایطی واحد و یکسان ظالمانه به نظر می رسد ، متقابلا هم وضع قوانین واحد در شرایط و موقعیتهای متفاوت ستمگرانه خواهد بودو اسلام با این هردو مخالف است . به همین دلیل آنجا که نظام حقوقی زن و مرد به وجه مشترک انها باز می گردد ، حقوق و تکالیف یکسانی برای آنها قرار داده است و انجا که به جهات اختلاف آنها مربوط می شود، حقوق و تکالیف متفاوتی قرار داده است

برای مطالعه بیشتر رجوع کنید به:کتاب فلسفه حقوق منتشر شده در موسسه پژوهشی امام خمینی ویراست قدیم